در دنیای خودروها، صدای خودرو نقشی شبیه به زبان بدن انسان را ایفا می‌کند. هر صدای غیرعادی از خودرو میتواند پیامی درباره‌ی عملکرد نادرست یا فرسودگی یکی از قطعات فنی باشد. این صدای خودرو گاهی به دلیل مشکلات ساده‌ای مانند نیاز به تنظیمات جزئی ایجاد میشود، اما در مواردی دیگر، هشداری جدی است که نادیده گرفتن آن ممکن است منجر به آسیبهای پرهزینه یا حتی خطرات ایمنی شود.
در این مقاله، به معرفی ۷ صدای رایج خودرو می‌پردازیم که نباید از کنار آن‌ها بی‌تفاوت گذشت. تشخیص بهموقع این صداها و مراجعه به کارشناس متخصص، نقش مهمی در جلوگیری از خرابی‌های بزرگ و هزینه‌های سنگین دارد. برای آشنایی با نحوه نگهداری صحیح خودرو و تأثیر آن بر عملکرد قطعات، پیشنهاد می‌کنیم مقاله سرویسهای دورهای و نگهداری خودرو را مطالعه کنید.
۱. صدای تقتق هنگام چرخاندن فرمان
اگر هنگام پیچیدن، به‌ویژه در سرعت‌های پایین یا زمان پارک، صدای تقتق از خودرو شنیده میشود، احتمال زیاد مشکل از سرپلوس یا مفصل پلوس است. این قطعه که در خودروهای دیفرانسیل جلو کاربرد دارد، مسئول انتقال نیرو از گیربکس به چرخ‌هاست. در صورت بی‌توجهی به این صدای خودرو، ممکن است پلوس بشکند و خودرو متوقف شود یا حتی کنترل آن از دست برود.
۲. صدای جیغ یا سوت از موتور هنگام روشن شدن
شنیدن صدای سوت یا جیغ، به‌ویژه در لحظه روشن شدن خودرو یا فعال کردن کولر، اغلب ناشی از شل شدن یا پارگی تسمه‌های سیستم است. تسمه دینام، تسمه کولر یا تسمه هیدرولیک اگر فرسوده شوند، چنین صدای خودرویی تولید می‌کنند. ادامه این وضعیت میتواند به جوش آوردن موتور یا حتی آسیب به سیستم خنک‌کننده منجر شود.
۳. صدای کوبش از زیر خودرو در هنگام عبور از دست‌انداز
چنین صدای خودرویی معمولاً از فرسودگی در بوش‌ها، کمک‌فنرها یا قطعات جلوبندی ناشی میشود. بوش‌ها وظیفه جذب ضربات و لرزش‌های مسیر را دارند و در صورت خرابی، علاوه بر ایجاد صدا، ایمنی و کنترل خودرو را نیز کاهش می‌دهند.
۴. صدای جیرجیر هنگام ترمز گرفتن
اگر هنگام ترمز گرفتن، مخصوصاً در سرعت پایین، صدایی مانند جیرجیر یا ساییدگی شنیدید، احتمالاً لنت ترمز به پایان عمر خود رسیده و سطح فلزی آن در حال ساییده شدن با دیسک ترمز است. این وضعیت خطرناک است زیرا ممکن است قدرت ترمزگیری خودرو کاهش پیدا کند. اگر این مشکل به موقع رفع نشود، هزینه تعمیر دیسک ترمز نیز به لنت‌ها اضافه خواهد شد.
۵. صدای تقتق یا کوبش از موتور در دور بالا
اگر صدای خاصی مانند کوبش یا تقتق در دورهای بالا از داخل موتور شنیدید، ممکن است نشانه احتراق زودهنگام (ناک) باشد. این پدیده میتواند به پیستون‌ها، سوپاپ‌ها و سایر اجزای حیاتی موتور آسیب برساند. ناک معمولاً ناشی از کیفیت پایین بنزین، تایم نامناسب موتور یا سنسور ناک معیوب است. در هر صورت، ادامه رانندگی با چنین شرایطی اصلاً توصیه نمی‌شود.
۶. صدای شرشر آب از پشت داشبورد
شنیدن صدای جاری شدن مایع از پشت داشبورد میتواند به‌معنای وجود هوا در سیستم خنک‌کننده یا نشتی رادیاتور بخاری باشد. این مشکل در زمستان یا هنگام استفاده از بخاری بیشتر دیده میشود. اگر نشت مایع خنک‌کننده ادامه‌دار باشد، میتواند منجر به کاهش آب رادیاتور و در نتیجه جوش آوردن خودرو شود.
۷. صدای غرغر یا لرزش در هنگام شتاب‌گیری
اگر هنگام فشردن پدال گاز، صدای غرغر از خودرو یا لرزش حس می‌کنید، ممکن است دسته‌موتور یا دسته‌گیربکس خودرو فرسوده شده باشد. این قطعات موتور و گیربکس را در جای خود ثابت نگه می‌دارند و خرابی آن‌ها باعث ایجاد لرزش، صدا و در نهایت آسیب به قطعات اصلی خودرو میشود.
نتیجه‌گیری
توجه به صدای خودرو نه‌تنها راهی ساده برای شناسایی زودهنگام مشکلات فنی است، بلکه میتواند از هزینه‌های گزاف و خطرات احتمالی جلوگیری کند. بسیاری از خرابی‌های جدی با یک صدای ساده آغاز می‌شوند. با شنیدن هر صدای غیرمعمول در خودرو، بهتر است فوراً به یک مرکز تخصصی مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید.
سوالات متدوال
۱. صدای غیرعادی خودرو همیشه نشانه خرابی است؟
نه همیشه. برخی صداها ممکن است تنها ناشی از شرایط محیطی (مثلاً سرما یا رطوبت) یا تنظیم نبودن قطعات باشند، اما اگر صدای خودرو به‌طور مداوم تکرار شود یا با لرزش، کاهش عملکرد یا هشدارهای دیگر همراه باشد، باید آن را جدی گرفت و بررسی کرد.
۲. آیا میتوان صدای خودرو را بدون مراجعه به تعمیرگاه تشخیص داد؟
برخی صداهای خودرو مانند جیغ تسمه یا تقتق پلوس ممکن است توسط رانندگان باتجربه تشخیص داده شوند، اما برای تشخیص دقیق و جلوگیری از آسیبهای بیشتر، توصیه میشود حتماً توسط کارشناس فنی بررسی شود.
۳. صدای جیرجیر ترمز همیشه به معنای تعویض لنت است؟
معمولاً بله. جیرجیر هنگام ترمز گرفتن اغلب نشانهی پایان عمر لنتهاست، اما گاهی هم ممکن است ناشی از وجود گرد و غبار یا اشکال در دیسک ترمز باشد. بررسی دقیق توسط مکانیک میتواند علت اصلی را مشخص کند.
۴. چطور از بروز صدای خودرو پیشگیری کنیم؟
انجام سرویسهای دورهای، تعویض بهموقع روغن و فیلترها، بررسی وضعیت تسمهها و سیستم ترمز، و توجه به علائم اولیه، نقش مهمی در پیشگیری از بروز صدای خودرو و سایر مشکلات فنی دارند. برای آشنایی با خدمات نگهداری پیشگیرانه، این مقاله را مطالعه کنید.
