گیربکس چیست و اهمیت انواع گیربکس
گیربکس یا جعبهدنده یکی از اصلیترین اجزای سیستم انتقال قدرت در خودرو به حساب میاد و وظیفه داره نیروی تولید شده توسط موتور رو که به صورت دور بالا و گشتاور پایین هست تبدیل کنه به ترکیبی مناسب از دور و گشتاور تا حرکت خودرو هم روانتر باشه و هم متناسب با شرایط مختلف جاده و سرعت تغییر کنه. به زبان ساده گیربکس مثل یک واسطه بین موتور و چرخها عمل میکنه که اجازه میده راننده کنترل بهتری روی شتاب گرفتن، سرعت و حتی مصرف سوخت داشته باشه و می خواهیم رد این مقاله انواع گیربکس را بررسی کنیم
از نظر علمی گیربکس مجموعهای از چرخدندهها، شافتها، یاتاقانها و مکانیزمهای کنترلی هست که با هم کار میکنن تا نسبت تبدیلهای مختلفی ایجاد کنن. این نسبت تبدیلها تعیین میکنن که در هر لحظه چه مقدار از گشتاور موتور به چرخ ها منتقل گردد
گیربکسهای دستی یا همون دندهای (انواع گیربکس)
قدیمیترین و سادهترین نوع گیربکس همین گیربکس دستی هست که سالهاست روی بیشتر ماشینها مخصوصا ماشینهای ایرانی مثل پراید و پیکان و پژو ۴۰۵ نصب شده و هنوز هم استفاده میشه ، کارش هم اینجوریه که راننده خودش باید با کلاچ و دنده تعویض کنه یعنی وقتی میخوای سرعت بگیری باید با گرفتن کلاچ، دنده رو تغییر بدی و دوباره کلاچ رو ول کنی
این نوع گیربکس مزیت بزرگی داره اونم:
- هزینه نگهداری پایینشه و تعمیرکار همهجا بلدن درستش کنن، از طرفی مصرف سوختش هم نسبت به بعضی مدلهای اتومات کمتره چون کنترلش دست راننده است
ولی خب از معایبش هم بگم :
- توی ترافیکهای شلوغ واقعا اذیت میکنه چون مدام باید کلاچ بگیری و ول کنی و همین موضوع رانندگی رو خستهکننده میکنه
گیربکس اتوماتیک (انواع گیربکس)
اینجا دیگه راحتی راننده خیلی بیشتر میشه چون لازم نیست کلاچ بگیری یا دنده عوض کنی، همهچی خودش به صورت خودکار انجام میشه
گیربکس اتوماتیک بیشتر روی ماشینهای وارداتی و ماشینهای جدید داخلی دیده میشه، راننده فقط باید دنده رو بذاره روی حالت D و گاز بده بقیهاش رو خود گیربکس مدیریت میکنه
مزیت بزرگ این مدل:
- راحتی راننده به خصوص توی ترافیکهای شهریه و راحتی رانندگی
معایب گیربکس اتوماتیک :
- اما در مقابل هزینه تعمیرات و نگهداریش بیشتره و وقتی خراب بشه خرج بالایی روی دستت میذاره
- یه نکته دیگه هم اینکه مصرف سوخت بعضی مدلهای اتومات بیشتر از دندهایه،
گیربکس CVT
حالا برسیم به گیربکس CVT که تو چند سال اخیر خیلی سر و صدا کرده، این نوع گیربکس برخلاف بقیه که دنده مشخص دارن، روی پولی و تسمه کار میکنه و بینهایت دنده داره، یعنی تغییر سرعتش خیلی نرم و بدون لگ انجام میشه
مزیتش:
- که مصرف سوخت رو پایین میاره و رانندگی خیلی نرم و بدون ضربهای رو تجربه میکنی، بیشتر روی ماشینهای ژاپنی مثل تویوتا و نیسان دیده میشه
اما از معایبش اینه :
- که حس رانندگی اسپرت و هیجان رو ازت میگیره چون تغییر دندهای حس نمیشه، از طرفی تعمیرش هم خیلی تخصصیتره و هزینهاش بالاست
گیربکس دوکلاچه یا DCT (انواع گیربکس)
این نوع گیربکس ترکیبی از دستی و اتوماته، دو تا کلاچ داره که یکی برای دندههای زوج و یکی برای دندههای فرد استفاده میشه، همین باعث میشه تعویض دندهها فوقالعاده سریع و بدون مکث انجام بشه
خیلی از ماشینهای کرهای و آلمانی جدید از این گیربکس استفاده میکنن چون هم مصرف سوخت پایینه و هم رانندگی اسپرتی ارائه میده
البته ضعفش اینه که توی ترافیکهای سنگین ممکنه داغ کنه و استهلاکش بالا بره و وقتی خراب بشه خرج زیادی میذاره
گیربکس AMT (انواع گیربکس)
گیربکس AMT یا Automated Manual Transmission یه جور گیربکس دستی اتوماتیکه، یعنی ساختارش مثل گیربکس دستی هست ولی تعویض دندهها رو سیستم الکترونیکی انجام میده
این مدل بیشتر روی ماشینهای ارزونتر و اقتصادی استفاده میشه چون هزینه تولیدش کمه و راحتی نسبی اتومات رو هم بهت میده
ولی خب ایرادش اینه که تعویض دندههاش خیلی نرم نیست و موقع رانندگی مخصوصا شتاب گرفتن، یه مکث و لگ حس میشه که خیلیها رو اذیت میکنه
گیربکس تیپترونیک (انواع گیربکس)
این یکی یه جور ترکیبیه، یعنی در حالت عادی اتوماتیکه اما راننده میتونه هر وقت بخواد به صورت دستی هم دنده عوض کنه، خیلیها این رو دوست دارن چون هم راحتی اتومات رو دارن و هم کنترل دستی رو
این مدل بیشتر روی ماشینهای کرهای و بعضی ماشینهای اروپایی نصب میشه و رانندگی جذابتری رو بهت میده
جمعبندی
خب حالا اگه بخوایم یه جمعبندی کنیم، انواع گیربکس هرکدوم مزایا و معایب خودشونو دارن
- گیربکس دستی ساده و ارزونه ولی توی ترافیک اذیت میکنه
- گیربکس اتوماتیک راحتی میده ولی خرجش بالاست
- گیربکس CVT مصرف سوخت رو پایین میاره و رانندگی نرمی داره ولی حس اسپرت بودن رو ازت میگیره
- گیربکس DCT سریع و اسپرتیه اما توی ترافیک میتونه اذیت کنه
- گیربکس AMT ارزون و اقتصادیه ولی خیلی نرم نیست
- گیربکس تیپترونیک هم ترکیبی از راحتی و کنترل دستی رو بهت میده
پس انتخاب نهایی بستگی گیربکس به نیاز و سبک رانندگی تو داره، اگه بیشتر توی شهر و ترافیک هستی احتمالا اتومات یا CVT بهتره، اگه دنبال هیجان و سرعتی DCT حال میده، اگه هزینه برات مهمه دستی یا AMT بهترین گزینهاند!
