بررسی کامل اجزای فنی خودرو در 8 سیستم مختلف

در پائین‌ترین سطح از دانش فنی خودرو، شما رانندگان گرامی باید بدانید که اجزای فنی خودرو کدامند و هر کدام چه نقشی را در تعیین عملکرد کلی وسیله نقلیه ایفا می‌کنند. همانطور که می‌دانید خودرو از سیستم‌ها و بخش‌های مختلفی تشکیل شده. اگر شما اطلاعاتی هرچند جزئی در مورد نحوه کارکرد این بخش‌ها داشته باشید، هم از خودروی خود بهتر مراقبت خواهید کرد و هم ایرادات جزئی را به‌موقع تشخیص خواهید داد.

در این مقاله با ما همراه باشید تا نگاهی جامع به 8 سیستم اصلی خودرو و قطعات هرکدام بیاندازیم.

اهمیت آشنایی با اجزای فنی خودرو

خودرو، این اختراع انقلابی بشر، از ابتدای ظهور تاکنون تحولات شگفت‌انگیزی را پشت سر گذاشته است. امروزه خودروهای برندهای مختلف نه تنها در طراحی ظاهری، بلکه در فناوری و امکانات نیز تفاوت‌های چشمگیری دارند. پیشرفت‌های علمی و فناوری، تجهیزات پیشرفته‌ای را به خودروهای مدرن افزوده که این امر به کلی چهره آنها را دگرگون ساخته است.

اما اگر نگاهی دقیق‌تر به سیستم هر کدام بیاندازیم، می‌بینیم که اجزای فنی خودروها از دیرباز تاکنون تغییری نکردند. سیستم‌هایی که روی اولین خودروهای تاریخ سوار شده‌ بودند، در حقیقت نسخه بسیار ساده‌تر سیستم‌های امروزی با همین عملکرد و نقش هستند.

به عنوان راننده و صاحب ماشین، آشنایی با این سیستم‌های فنی از چند جهت اهمیت دارد. زمانی که شما نام اجزای مختلف خودرو را می‌دانید و در مورد نقشی که در راندمان کلی خودرو ایفا می‌کنند، اطلاعات کافی دارید می‌توانید ایرادات جزئی خودرو را پیش از اینکه به مشکلات بزرگ‌تری تبدیل شوند، شناسایی کنید. همچنین این دانش و آگاهی به شما کمک می‌کند تا سلامت خودرو را در ارجحیت قرار دهید و در نگهداری از آن کوشا باشید.

معرفی اجزای فنی خودرو

در ادامه این مقاله قصد داریم تا نگاهی کامل و جامع به سیستم‌های اصلی خودرو و اجزای فنی هر کدام بیاندازیم. در یک دسته‌بندی کلی، اجزای فنی خودرو در 8 گروه اصلی قرار می‌گیرند.

سیستم موتوری خودرو

موتور خودرو یکی از بنیادی‌تری سیستم‌های خودرو است. عملکرد کلی خودرو به صورت مستقیم در گرو عملکرد صحیح این سیستم است. موتور خودرو از زمانی که پورشه و BMW در دهه 40 میلادی وارد رقابت جدی شدند تا به امروز که خودروهای برقی و تسلا بازار دنیا را فرا گرفته‌اند، تغییرات زیادی داشته است.

سهم خودروهای ایرانی از موتورهای فوق‌پیشرفته و قدرتمند، تنها برخی مدل‌های قدیمی است که امروزه در محصولات سایپا و ایران خودرو به صورت انبوه تولید می‌شوند. از جمله این موتورها به TU5 و TU5 پلاس می‌توانیم اشاره کنیم.

اجزای فنی سیستم موتوری

با وجود پیشرفت‌های گوناگون، اجزای فنی موتور خودرو اما ثابت مانده:

• سیلندر: سیلندر محل جرقه‌زنی در موتور خودرو است و پیستون‌ها نیز در اینجا قرار دارند. در انواع مختلف موتورها سیلندرها با آرایش خطی، خطی زاویه‌دار و خورجینی کنار هم قرار می‌گیرند.
• پیستون: بخش متحرک موتور که با حرکت به سمت بالا و پائین در سیلندر جرقه تولید می‌کنند.
• میل‌لنگ: نیروی لازم برای به حرکت درآوردن چرخ‌ها را با تبدیل حرکت خطی پیستون به حرکت دورانی تامین می‌کند.
• شاتون:میل‌لنگ و پیستون را به یکدیگر متصل می‌کند.
• سوپاپ: ورود و خروج سوخت و هوا به داخل محفظه احتراق موتور را کنترل می‌کنند.
• تسمه تایم: زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند. از مهم‌ترین اجزای فنی خودرو است.
• فلایویل: وظیفه انتقال نیرو به گیربکس را برعهده دارد.
• پمپ روغن: با کمک تسمه تایم، روغن را بین قطعات مختلف موتور پخش می‌کند.

اکنون که با اجزای فنی سیستم موتور آشنا شده‌اید توجه شما را به مقالات دیگری که در این حوزه نگارش شده‌اند، در مورد بررسی سلامت موتور و گیربکس و همچنین بهترین زمان تعویض روغن موتور، جلب می‌کنیم.

سیستم برقی خودرو

اجزای فنی خودرو در سیستم برقی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: 1-قطعات تولیدکننده برق و 2-قطعات مصرف‌کننده برق. قطعات این سیستم علاوه بر اینکه در راه‌ انداختن سیستم موتور دخالت دارند، برق تولیدشده در این قسمت را به سایر بخش‌های خودرو منتقل می‌کنند.

اجزای مختلف سیستم برق‌رسانی خودرو به شرح زیرند:

• باتری: به عنوان منبع برق خودرو، وظیفه ذخیره‌سازی برق را برعهده دارد.
• دینام: با تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی، به عنوان تولیدکننده برق شناخته می‌شود.
• شمع: انرژی لازم برای ایجاد جرقه داخل سیلندر موتور را تامین می‌کند.
• کوئل: برق تولیدشده توسط باتری را تقویت کرده و باعث ایجاد جرقه می‌شود.
• مدارهای الکتریکی: وظیفه تقسیم نیروی برق در خودرو را برعهده دارند و شامل مدارهای جرقه، روشنایی و شارژ هستند.
• سیستم‌های امنیتی و رفاهی: بیشتر آپشن‌های رفاهی و امنیتی خودرو مثل نمایشگرها و حسگرها از جمله قطعات مصرف‌کننده هستند.

سیستم ترمز خودرو

سیستم ترمز یکی از مهم‌ترین سیستم‌های فعال در خودرو است که عملکرد بخش‌های مختلف آن به طور مستقیم ایمنی سرنشینان را تامین می‌کنند. اجزای فنی خودرو در سیستم ترمز به شرح زیرند:

• پدال ترمز: نیروی مکانیکی برای شروع فرآیند ترمز را تامین می‌کند.
• سیلندر اصلی: نیروی مکانیکی پدال را به نیروی هیدرولیکی تبدیل می‌کند و آن را از طریق روغن ترمز انتقال می‌دهد.
• مایع ترمز: نیروی ترمز را از سیلندر اصلی به کالیپرها منتقل می‌کند.
• کالیپر: با فشار لنت به دیسک، عمل ترمزگیری را تکمیل می‌کنند.
• لنت: با فشار بر روی دیسک یا کاسه ترمز، سرعت چرخ‌ها را کم می‌کنند.

سیستم گیربکس خودرو

به طور کلی گیربکس وظیفه انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها را برعهده دارد. مهم‌ترین اجزای فنی خودرو در این قسمت به شرح زیرند:

• چرخ‌دنده: میزان گشتاور و سرعت را کنترل می‌کنند.
• شافت ورودی: ارتباط موتور با کلاچ را برقرار می‌کند.
• شافت خروجی: نیرو را به دیفرانسیل و چرخ‌ها انتقال می‌دهد.
• یاتاقان: اصطکاک بین چرخ‌دنده‌ها را کاهش می‌دهد.
• دیفرانسیل: نیروی وارده به هر چرخ را کنترل می‌کند.
• دسته دنده: اهرمی که راننده بوسیله آن دنده را جا می‌اندازد.
• ماهک: با اتصال به دسته، تعویض دنده را ممکن می‌کند.

سیستم تعلیق خودرو

رانندگی توام با آرامش و امنیت نتیجه عملکرد صحیح سیستم تعلیق است. از مهم‌ترین این اجزا به موارد زیر می‌توانیم اشاره کنیم:

• فنر: وزن خودرو را حمل کرده و حرکت روی سطوح ناهموار را ممکن می‌کند.
• طبق: واسط بین فنر و چرخ‌ها هستند و فرمان‌پذیری چرخ‌ها را ممکن می‌کنند.
• بوش: لرزش و اصطکاک بین اجزای مختلف سیستم تعلیق را کاهش می‌دهند.
• میل تعادل: حرکت خودرو در پیچ‌ها را تا حد زیادی متعادل می‌کند.
• سیبک: ضربات وارده به چرخ‌ها را جذب می‌کند.

سیستم فرمان

در نگاه اول، سیستم فرمان اتوموبیل جزء ساده‌ترین بخش‌های آن به نظر می‌رسد: غربیلکی که جهت حرکت خودرو را تعیین می‌کند. اما همین سیستم ساده در نتیجه طراحی‌های بسیار دقیق و مهندسی‌شده بوجود آمده. از جمله اجزای مهم این سیستم، موارد زیر هستند:

• غربیلک فرمان: ابزاری دایره‌ای شکل با اسکلت فلزی که نیروی دست را به میل فرمان منتقل می‌کند.
• میل فرمان: اتصال بین غربیلک و جعبه فرمان را برقرار می‌کند.
• جعبه فرمان: حرکت دورانی غریبلک فرمان را به حرکت خطی تبدیل می‌کند.
• سگدست: نیرو را به چرخ‌ها انتقال داده و جهت حرکت آن‌ها را تغییر می‌دهد.

سیستم رادیاتور خودرو

سیستم رادیاتور وظیفه حفظ دمای موتور را برعهده دارد. اگر در هر صورتی این سیستم دچار خرابی شوند، دمای موتور به یکباره بالا رفته و احتمال آسیب به قطعات آن وجود دارد. سیستم رادیاتور جز اولین سیستم‌هایی است که در سرویس‌های دوره‌ای و نگهداری خودرو، سلامت آن بررسی می‌شود. از جمله اجزای فنی خودرو در این سیستم به موارد زیر می‌توانیم اشاره کنیم:

• واتر پمپ: محلول خنک‌کننده را در سراسر سیستم به جریان می‌اندازد.
• رادیاتور: بخش مهمی از سیستم خنک کننده که با عبور آب از مجاری آن، پره‌ها را به حرکت درمی‌آورد.
• فن رادیاتور: محلول درون رادیاتور را حتی در زمان‌هایی که خودرو در حال حرکت نیست، خنک نگه می‌دارد.
• ترموستات: وظیفه کنترل جریان مایع خنک‌کننده در کل سیستم را برعهده دارد.
• منبع انبساط: محلول با دمای بسیار گرم یا سرد را از داخل سیستم مکیده و در محفظه خود جمع می‌کند.

سیستم سوخت‌رسانی خودرو

اجزای فنی خودرو در این بخش وظیفه انتقال سوخت به موتور و آماده‌سازی آن برای احتراق را برعهده دارند. سیستم سوخت‌رسانی به دو فرم کاربراتوری و انژکتوری در خودروها استفاده می‌شود. سیستم کاربراتوری مخصوص خودروهای قدیمی بوده و قطعات آن وظیفه مخلوط کردن سوخت و هوا را دارند. اما سیستم انژکتوری که بیشتر در خودروهای جدید دیده می‌شود سوخت را به صورت نقطه‌ای به داخل سیلندرها تزریق می‌کند.

از جمله اجزای سیستم سوخت‌رسانی به شرح زیرند:

• مخزن: مخزن اصلی برای نگهداری سوخت است.
• پمپ: سوخت را از مخزن به سمت سایر قطعات سیستم انتقال می‌دهد.
• فیلتر سوخت: در ادامه مسیر قرار گرفته و ناخالصی‌ها و ذرات را جدا می‌کند.
• انژکتور یا کاربراتور: وظیفه انتقال سوخت به سیلندر را برعهده دارند.
• کاتالیزور: در اگزوز، گازهای سمی را به گازهای کم‌خطر تبدیل می‌کند.

جمع‌بندی

آشنایی با اجزای فنی خودرو مخصوصا زمانی که قصد خرید خودرو دست دوم را دارید، بسیار مهم است. چرا که کوچکترین نقص فنی در هر قسمت از خودرو می‌تواند تا چند میلیون از قیمت نهایی کم کند. به همین دلیل است که بسیاری از خریداران سراغ کارشناس‌های خودرو می‌روند.

شما می‌توانید جلسات کارشناسی فنی و رنگ و بدنه خودروهای خود را به تکنسین‌های متخصص مجموعه عبادی بسپارید. برای اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت از طریق لینک زیر اقدام کنید.

سوالات متداول