کولر خودرو یکی از مهم‌ترین سیستم‌های رفاهی است که خرابی آن می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را برای خودرو در فصل تابستان به همراه داشته باشد. در این مقاله از سری مقالات معرفی اجزای فنی خودرو با ما همراه باشید تا نگاهی دقیق‌تر به اجزای سازنده سیستم کولر خودرو و نحوه عملکرد هر کدام بیندازیم و در نهایت نیز ۴ دلیل اصلی گرم بودن باد کولر را بررسی کنیم.
آشنایی با کولر خودرو
کولر خودرو عملکردی تقریبا مشابه با کولرهای خانگی دارد و به عنوان بخشی از سیستم تهویه خودروها شناخته می‌شود. این سیستم برای اولین بار در دهه ۱۹۴۰ میلادی با هدف ایجاد تعادل بین هوای بیرون و داخل کابین طراحی شد. اما رفته رفته با پیشرفت صنعت خودروسازی، این سیستم نیز به امکانات جدیدتری مجهز شد. در حال حاضر سازندگان اهداف زیر را برای سیستم تهویه خودرو معرفی می‌کنند:
- متعادل‌سازی دمای کابین بوسیله ایجاد سرمایش و گرمایش
- کنترل رطوبت هوا بوسیله ایجاد جریان هوای خشک
- کنترل سرعت وزش باد
- تصفیه هوا تا حد امکان
بنابراین کولر خودرو به عنوان عضوی از سیستم تهویه یکی از مهم‌ترین اجزای فنی خودرو است که رانندگان حتما باید توجه کافی نسبت به سلامت آن خصوصا در فصل تابستان داشته باشند. برای این منظور لازم است تا ابتدا با اجزای این سیستم و سپس نحوه کارکرد هر کدام آشنا شوید.
کولر خودرو از چه اجزایی تشکیل شده است؟
وظیفه اصلی که برای کولر خودرو تعریف شده کمک به کاهش دمای داخل کابین و حفظ جریان هوای خشک به منظور کاهش رطوبت است. برای همین منظور کولرهایی که امروزه روی خودروها نصب می‌شوند، از بخش‌های زیر تشکیل شده‌اند.
کمپرسور
از جمله اجزای اصلی کولر خودرو کمپرسور است که وظیفه فشرده‌سازی گاز کولر را برعهده دارد. به عبارتی گاز با فشار پائین وارد این بخش شده و با فشار و دمای بالا از آن خارج می‌شود. این فشردگی در ادامه منجر می‌شود تا گاز کولر با سهولت بیشتری در سیستم تهویه جریان پیدا کند.
شروع به کار کمپرسور با استفاده از نیرویی است که بوسیله تسمه کولر از جانب موتور خودرو به این بخش وارد شده.
بیشتر بخوانید: آشنایی با اجزای موتور خودرو و نقش حیاتی هر بخش
کندانسور
گاز متراکم‌شده از کمپرسور مستقیم وارد کندانسور می‌شود. در این بخش از کولر خودرو، دمای گاز کاهش یافته و همزمان به حالت مایع در می‌آید. کندانسور از آنجاییکه عملکردی مشابه رادیاتور خودرو دارد به آن رادیاتور چگالنده می‌گویند.
قابل توجه است که اگر به هر دلیلی این قسمت از سیستم کولر خودرو به‌درستی کار نکند، علاوه بر اینکه بازدهی کولر کم شده، باعث روشن شدن چراغ چک ماشین نیز می‌شود. بسیاری از رانندگان از این طریق متوجه خرابی کولر خود می‌شوند.
خشککن کولر
مبرد که در کندانسور به مایع تبدیل شده، سپس وارد محفظه‌ای به نام خشککن می‌شود. در اینجا رطوبت مایع خنککننده از آن گرفته می‌شود و سایر آلاینده‌های آن نیز فیلتر می‌شوند. خشککن ظرف استوانه‌ای شکلی است که می‌تواند مایع مبرد را برای مدتی طولانی در خود نگه دارد.
در حقیقت کولر خودرو باد خشک و خنک خود را مدیون این ظرف استوانه‌ای است.
شیر انبساط
در خروجی خشککن کولر، شیر انبساط قرار گرفته و میزان مایع ورودی به اپراتور را کنترل می‌کند. دمای مایع مبرد در این قسمت کاهش می‌یابد و به صورت کنترل‌شده به بخش بعدی منتقل می‌شود.
در مورد اهمیت شیر انبساط همین قدر بگوییم که اگر مایع مبرد بدون حساب و کتاب به اپراتور منتقل شود، راندمان کلی کولر به طور کاملا محسوسی افت می‌کند. اگر مایع مبرد بیش از حد مجاز خارج شود، اپراتور یخ میزند و در مقابل نیز اگر مایع مبرد به مقدار کافی وارد این بخش نشود، دمای اپراتور افزایش می‌یابد. در هر دو این حالت‌ها، کولر خودرو به‌درستی کار نخواهدکرد.
اپراتور
تنها بخشی از سیستم تهویه که در داخل کابین خودرو و در قسمت زیر داشبورد تعبیه شده، اپراتور است. زمانی که مایع مبرد با نظارت شیر انبساط وارد این قسمت شد، با جذب گرمای داخل کابین به حالت گاز درمی‌آید. این عمل تبخیر با کاهش دما همراه بوده و در نتیجه باد خنکی را به داخل کابین منتقل می‌کند.
سنسورهایی که روی اپراتور نصب شده‌اند اطلاعات دقیق دمای آن را به سایر قسمت‌های سیستم تهویه می‌دهند. بدین ترتیب زمانی که دمای اپراتور از حالت عادی بیشتر باشد، سیستم به صورت خودکار جریان مایع مبرد را افزایش می‌دهد. برعکس زمانی که دمای کولر خودرو پائین‌تر از حد معمول باشد، حجم ورودی مایع مبرد کاهش می‌یابد و در نتیجه اپراتور زودتر به دمای نرمال خود برمی‌گردد.
در نظر داشته باشید که بروز هرگونه نقص فنی در عملکرد این قسمت از سیستم تهویه می‌تواند منجر به جوش آوردن خودرو شود.
چرا کولر خودرو باد گرم میزند؟
باد گرم کولر یکی از مشکلات شایعی است که مخصوصا در فصل تابستان می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. علاوه بر تاثیری که کولر خراب در رفاه و آسایش سرنشینان دارد می‌تواند به سایر قسمت‌های خودرو نیز آسیب جدی وارد کند. بنابراین یکی از اصول کلی در نگهداری خودرو در تابستان، اطمینان از سلامت کولر است.
باد گرم کولر بنابر دلایل مختلف می‌تواند رخ دهد که در بخش زیر به رایج‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- نشتی گاز کولر: همانطور که دیدیم گاز کولر در سراسر سیستم تهویه در داخل لوله‌ها و اتصالات در گردش است. هر قسمت از این سیستم اگر دچار نشتی شود، مقدار مبرد در داخل سیستم کاهش می‌یابد و در نتیجه باد گرم تولید می‌شود.
- خرابی کندانسور: گاز کولر در داخل کندانسور خنک می‌شود. بنابراین اگر این قطعه به هر دلیلی دچار ایراد شود، باد خنکی تولید نخواهدشد.
- مشکلات برقی: اگر سیمکشی خودرو دچار فرسودگی یا آسیب‌دیدگی شده باشد، سیستم تهویه عملکرد قابل‌قبولی نخواهدداشت.
- خرابی فن‌های خنککننده: فن‌های خنککننده در مجاورت کندانسور قرار دارند و اگر به هر دلیلی از کار بیافتند، گاز کولر درون کندانسور خنک نمی‌شود و در نتیجه باد گرم تولید می‌شود.
جمع‌بندی
در مورد آناتومی کلی سیستم کولر خودرو، نقش و عملکرد هر کدام از اجزای آن در تولید باد سرد صحبت کردیم. به هنگام خرید خودرو دست دوم حتما وضعیت کولر و اجزای آن را مورد بررسی قرار دهید. یکی از روش‌های مطمئن برای این کار، درخواست جلسه کارشناسی از یک مجموعه معتبر است. در طی این جلسه، خودروی موردنظر شما مورد بررسی کامل قرار می‌گیرد و تمام ایرادات بزرگ و کوچک آن مستند می‌شوند.
در مجموعه عبادی، کاملترین خدمات کارشناسی خودرو را از بهترین متخصصان دریافت کنید. جهت رزرو وقت مشاوره و تماس با ما از طریق لینک زیر اقدام کنید.
سوالات متداول
کولر خودرو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
۱-کمپرسور. ۲-کندانسور. ۳-خشککن. ۴-شیر انبساط. ۵-اپراتور.
کولر چه وظایفی را برعهده دارد؟
۱-تولید باد سرد. ۲-کاهش رطوبت کابین. ۳-ایجاد جریان هوای خشک. ۴-تصفیه هوا.
چرا کولر خودرو باد گرم میزند؟
۱-نشتی گاز کولر. ۲-خرابی کندانسور. ۳-سیمکشی برق ناقص. ۴-خرابی فن خنککننده.
